غمين دن گوزلريم عمانه دوندى!

عبدالحسين ناهيدي آذر

گرچه گلزار جمالين گئتدي قارشيم دان منيم

دل ده مهر قامتين سرو روان قالدي منه

شاه اسماعيل ختايي

گنه ده آذربايجانا جفاكار فلك گوزايدي . دنلي خرمني ميزي بارلي به هر لي باغميزي اوتا چكدي . عصرين فرزانه ده ده قورقودون اليميزدن آلدي . گوز ياشلاري ميزي آخيت دي . نيما ده يير : شاعرين شعري اونون ياشايي شيدير . بوسوزي بئله ده ده ماخ اولار كي : هر يازيچي نين يازيلاري اونون ياشايي شي نين گوزگوسودور . بوناگورادير كي پروفسور فرزانه نين حيات يولداشي – خانم بدوستاني – ده يير كي استاددان سوروشاندا نئچه نفر اولادين وار ؟ او تامام يازيلاري نين سايين دا اوشاقلارين سايينا آرتيراردي .

استادين تمام يازيلارين دا هيچ اولماسا نئچه دانا اونون خلقوندان خصلت ايندن ايز گورماخ اولار . اورنك اوچون استادين قاچاق نبي يازديغي آذربايجان ملي داستاني ني بيرليك ده دقت اينن اوخوياخ . او يازير ( 1 ) نبي گئجه گوندوز اوياق قاليردي و هر آن مجادله يه ، مبارزه يه حاضر ايدير . او محاربه لري يالنيز يوكسك داغلاردا چوخور دره لرده باشا آپارمير ، بلكه او شهر لرده ، كندلرده ، گورونور و دائما موفق اولاراق دشمني گيجل دير .

نبي يه قاچاق لقبي وئر مك بوناگوراديركي او هيچ زامان ئوزي ايچون ثابت بير محل تعيين ائت مير . " نبي بير اوغلان دير هر يئري گزه ر " دي يه هميشه حركت ده دير . حتي دشمنه يوردوندا دا يوروش آپارير . دشمنين قالاسي نين اطرافين دا ياتير و اوني گوره ر گورمز سلاحيله مقابله و تهديد ائدير .

قالانين دي بين ده يي خيلديم ياتديم

آينالي تفنگي دولدوردوم آتديم

قوي منه ده سينلر آي قاچاق نبي

آروادي ئوزوندن آي قوچاق نبي

نبي شجاع و قهرمان ايگيت اولماق لا برابر چوخ محجوب و حيالي دير . او ئوز عادي سوگيلي سيني ده گورنده اوتانير و ده يير : نشانليم گلنده قان تره باتديم .

نبي نين اله آلديغي سلاحي و ميندگي آتي دا عادي آت ده گيل . عمومي خالق ادبياتين دا خاصه داستانلاردا آتين مخصوص بير موقعييتي وار . او رنگ و جنسينه گوره خالق ادبياتين دا خصوصي بير يئر تاپير .

آذربايجان داستانلارين دا مقبول اولان آت اونونا " بوز " رنگلي آت دير :

نبي نين " بوز آتي " پلگ دي پلنگ

قيزيل قوش باخيشلي گوزلري قشنگ

نبي نين چين نين ده آينالي تفنگ

قوي سنه ده سين لر آي قاچاق نبي

آروادي ئوزودندن آي قوچاق نبي

بو داستاندا نبي نين نئچه دانا صفت لرين استاد فرزانه ده ده گورماخ اولار . او جمله دن :

1-     نبي نين گئجه گوندوز اوياق قالماسي و هر آن محاربه يه حاضر اولماسيدير . استاد فرزانه ده گئجه گوندوز دورمادان مبارزه اليردي . نبي نين مبارزه سي تفنگ ايلن ايدي ، استاد دا قلم اينن ، ضلم اينن ، جهل اينن ساواشير دي و ئوز ملت اينين فرهنگ اين ، عنعنه سين ، تاريخين قورويوردي .

2-     نبي قاچاق ايدي . يعني اونون هيچ زامان ثابت يئري يو خودور . استاد فرزانه نين ده ثابت يئري يوخودور . او تبريز ده ، تهراندا و خارجي ئولكه لرده عمرون باشا وئردي " فرزانه بير آرن دير هر يئري گزه ر "

لاكين او هئچ يئرده سلاحين يئره قويمادي ، بير قدم يولوندان كناره چيخمادي . هر يئر ده ده ده قورقوت كيمين آذربايجان لي لاري دوره سينه ييغدي . اولارا يول نشان وئردي ،تاسف اولسون او عاشق اولدوغو آنا تورپاغين دان كناردا دنياسين ده ييشدي .

آخر نفس لرين ده استاد جمع ايله ديغي باياتيلار دان بو نئچه بيت اي حتما تكرار لا زمزمه ايله ييب دير .

عزيزيم وطن ياخشي

كوينكي كتان ياخشي

گزمه گه ئوز گه اولكه

ئولمه گه وطن ياخشي

3-     قاچاق نبي نين محجوب و حيالي اولماقي دا ، استاد فرزانه نين ئوز خصلت لرين دن بيري دير . يا خود نبي بير گوز كيمين ، دكتر محمد علي فرزانه نين نجابت اين ، وقارين ، حياسين نشان وه رير .

4-     استاد فرزانه نين الين ده اولان سلاحي ده قاچاق نبي نين سلاحي كيمين عادي بير سلاح ده گيل . اودا سلاحين تكجه خالقي نين يولوندا ، ايشه سالدي . پولا ، مقاما ، پستا ، اييل مه دي . استاد فرزانه ده قاچاق نبي كيمين آذربايجان خالقينا ائله بير حيات آختارير دي كي اوردا هامي ئوزون آزاد گورسون ، سئوگي و محبت حكم سوروسون .

من تك ئوزوم دگيلمه

خلقي مين ائللري مين

نبضي من ايله وورور.

هر قلبيم چيرپينا كن

كوكسومده بير اوره ك يوخ

ميليون اوره ك چير پي نير

من او كپه نگم كي

دنيادا حيات آدلي

شعله يه وورولموشام

يانسامدا باكيم يوخدور

ازلدن بوسودادا

يانماغا دوغولموشام (2 )

تبريز- 28 ديماه 1384

 

1-          1- آذربايجان روزنامه سي ، نمره 214 م . ع . قوسي يكشنبه 12 خرداد 1325

             2-     ب . ق . سهند